Mormoni
Ruch pseudoprotestancki. Założycielem był Joseph Smith (1805–1844). W latach 1820 i 1823 miał rzekome objawienia, a w 1830 r. opublikował natchnioną, świętą księgę mormonów: „Księgę Mormona”. Jest ona w części plagiatem książki Salomona Spauldinga (Spaulinga), natomiast język w jakim została napisana, czyli „reformowany egipski” nigdy nie istniał. Nazwa ich bierze się od imienia Mormona ojca anioła Moroni właśnie z „Księgi Mormona”.
J. Smith miał 48 żon – był poligamistą, co było nielegalne w USA, dlatego musiał uchodzić do stanu Ohio, później do Missouri, a następnie do Ilinois. Przebywał w więzieniu za oszustwa, niemoralność i inne czyny. Wyznaczył datę końca świata na 1890 r. Zginął w samosądzie dokonanym na nim przez oburzoną okoliczną ludność w więzieniu w Ilinois w 1844 r. Następnie nastąpił wśród jego zwolenników rozłam i powstał schizmatycki Zreorganizowany Kościół Jezusa Chrystusa Świętych Dni Ostatnich.
Następnie część mormonów udała się na dzisiejsze tereny stanu Utah. Stan ten został przez nich zagospodarowany i zorganizowany; początkowo stanowił ich państwo wyznaniowe. Został włączony do USA dopiero w 1896 r., a wcześniej w 1890 r. pod naciskiem Kongresu USA zakazano tam poligamii, co było jednym z warunków wejścia do USA.
Drugim ich przywódcą został Brigham Young (1801-1877). Nauczał, że pewnych grzechów nie zmywa krew Jezusa, ale ludzi. Głosił podobno, że kto by poślubił osobę czarnej rasy trzeba go zabić. Prowadził wojnę z całą potęgą armii USA, przez jakiś czas odnosząc nawet poważne sukcesy. Kładł nacisk na poligamię wśród mężczyzn, co miało zapewnić mężczyznom wstęp do nieba, miał — w zależności od przekazów od 27 — do 48 żon. Wprowadzał tajemnicze rytuały rodem z masonerii i satanizmu. Wprowadził chrzest za zmarłych, głosił braterstwo Jezusa i Szatana, naciskał na mówienie językami (glosolalia), akcentował niższą pozycję kobiety. W chwili śmierci B. Young pozostawił 17 żon i 57 dzieci – łącznie miał posiadać aż 26 żon!
Organizacja ich podaje się za jedyny prawdziwy Kościół chrześcijański, twierdząc przy tym, że wszystkie inne grupy chrześcijan są fałszywe i pochodzą od diabła. Ich doktryna jest pozornie chrześcijańska. Odrzucanie Trójcy Świętej, znaczenia ofiary Jezusa Chrystusa i głoszenie, że założyciel mormonów otrzymał nowe objawienia wskazują, że mormoni są — jak twierdzą niektórzy — sektą i nic wspólnego z chrześcijaństwem nie mają. Nauczają, że na jakiejś planecie żył Bóg, który zrodził Jezusa i Diabła. Zaludniać Ziemię miał Jezus z woli Boga, lecz sprzeciwił się temu Diabeł. Wśród aniołów nastąpił rozłam, a część została neutralna i tych Bóg zamienił w Murzynów. Bogowie zstąpili kiedyś na ziemię, to my nimi jesteśmy, tylko sobie tego nie przypominamy. Musimy sobie to przypomnieć i stać się bogami na powrót, i zaludniać nowe światy. Wierzą, że część Żydów z pokolenia Józefa, zwanych Nefitami przybyła ok. 600 r. p.n.e. do Ameryki. Tam walczyli z wrogim ludem Lamanitów. Przywódcą Nefitów był Mormon.
Według nich kobieta powinna tylko rodzić i to jest jej jedyne zadanie, dlatego może w stanie Utah jest — podobno — najwięcej rozwodów, samobójstw, chorób psychicznych i załamań nerwowych wśród kobiet. Obrządki inicjacyjne mormonów są właściwie kopią masońskich.
Początkowo mormonizm szerzył się wśród ubogich farmerów. Dziś Mormoni są potęgą ekonomiczną i polityczną. Stan Utah jest nadal pod ich kontrolą. Od II wojny światowej we wszystkich rządach USA jeden z ministrów jest mormonem. Wyjątek stanowił rząd Jimmy`ego Cartera. Wspierali wiele reżimów politycznych w III świecie.
Mormoni wysyłają swych misjonarzy, na ich własny koszt, na 2 lata. Mężczyźni mogą jechać na misję od 18 roku życia, a kobiety od 21 roku życia. Mają oni przeważnie po 18–26 lat i po zakończeniu misji wracają do domu. Można ich spotkać na ulicach zawsze w nienagannych garniturach.
Obecnie liczą ok. 10 milionów członków, z tego 8 milionów w USA. Stanowią w USA czwartą grupę religijną. Uważa się, że dziś mormoni nie praktykują rozwodów, jednakże niektóry twierdzą, że w USA ok. 25 tys. mormonów żyje w poligamii – pomimo istniejących zakazów – wykorzystując system rozwodów, wybierają nowe żony, pozostając jednocześnie w starym związku. Ocenia się, że na świecie 90-120 organizacji mormońskich, które dzielą się na 4 grupy:
– mormonów właściwych (Kościół Jezusa Chrystusa Świętych Dni Ostatnich),
– mormonów głoszących i praktykujących nadal poligamię (liczne małe organizacje),
– mormonów Missuri oraz
– grupa wolnych Kościołów mormońskich.
Na terenach Polski pojawili się w 1922 r. na Mazurach we wsi Zełwąg, pomiędzy Mikołajkami a Mrągowem. W Polsce jest ich ok. 800 osób. W Polsce od roku 1990 przebywa rotacyjnie, przez okres 2 lat, ok. 100 misjonarzy mormońskich, głównie z USA. Używa się też nazw: Święci Dni Ostatnich, Kościół Jezusa Chrystusa Świętych Dni Ostatnich, mormonizm.
Bibliografia:
H. Chyliński, O wyznaniach i kierunkach w chrześcijaństwie, Warszawa 1961, s. 30; J. Golędzinowski, Jawne historie tajemnych stowarzyszeń, Łódz 1990, s 67–84; J. Goledzinowski, Sekrety Masonów i…, Warszawa 1993, s. 67–84; D. Laake, Tajemne Obrzędy, Kraków 1993; W. Słomski, Wspólnoty para–chrześcijańskie, Warszawa 1997, s. 23–29; J. McDowell, D. Stewart, Oszukani. Lublin 1994, s. 49–70; G. J. Bellinger, Leksykon religii świata, Warszawa 1999, s. 312–314; A. Łapiński, Historia religii. Słownik terminologiczny, Warszawa 1995, s. 98–99; C. V. Manzanares, Prekursorzy Nowej Ery, Warszawa 1994, s. 84; Wspólnoty kościelne, niezależne grupy religijne, sekty. red. E. Burska, Warszawa 1994, s. 61–85; H. Masson, Słownik Herezji w Kościele Katolickim, Katowice 1993, s. 218–221; Sz. Beźnic, Przegląd nowych ruchów religijnych w Polsce, [w:] E. Barker, Nowe Ruchy Religijne, Kraków 1997, s. 285–288; J. Vernette, Sekty, Warszawa 1998, s. 73–74; Civitas Christiana, Krytycznie o mormonach, Łódź 1994, ulotka; P. Occhiogrosso, Sekty, Religie, Wyznania, Warszawa 1999, s. 452–454, 470; Uwaga!, Sekty!, red. K. Klauza, Częstochowa 1998, s. 26–28; J. Uram., Millenarystyczna gorączka, [w:] Kraina Wodnika i okolice, Poznań 1998, s. 74–75; M. Malherbe, Religie ludzkości, Kraków 1995, s. 124–149; F. Ridenour, Jaka jest różnica?, Lublin 1994, s. 107–179; Religie Świata – przewodnik encyklopedyczny, red. P. Alexander, Warszawa 1996, s. 399; A. Sarwa, Herezjarchowie i schizmatycy, Poznań 1991, s. 145–171–188; Zarys encyklopedyczny religii, red. Z. Drozdowicz, Poznań 1992, s. 235–236; M. Kruk, R. Marzec, K. Wierzba, Krótka charakterystyka wybranych sekt w Polsce, [w:] ABC o sektach, red. M. Gajewski, Kraków 1999, s. 105–106; G. Kulik, W co wierzą Mormoni?, [w:] Effatha 1995, nr 2(36), s. 31–33; A. Zwoliński, Mormoni [w:] Drogami sekt i kultów. Pismo Małopolskiego Ośrodka Informacji o Sektach i Nowych Ruchach Religijnych 1999, nr 3, s. 10; R. Mix, Kim są mormoni? [w:] Effatha 1995, nr 7 (41), s. 155-156; J. Zawada, W co wierzą Mormoni, [w:] Effatha 1995, nr 7 (41), s. 156-158; T. Zdrojewski, Mormoński rasizm, [w:] Effatha 1995, nr 7 (41), s. 160-161; G. Kulik, Mormoni i profesor Anthon, [w:] Effatha 1994, nr 9 (31), s. 154-156; K. Bukowski, Religie świata wobec chrześcijaństwa, Kraków 1997, s. 233; M. Libiszowska-Żółtowska, Kościoły i związki wyznaniowe. Mały słownik, Warszawa 2001, s. 88-90; G. Rowiński, W niewoli sekt. Podręcznik dla dowódców, Warszawa 2001, s. 54; Wójtowicz A., Bóg mormonów, Warszawa 2003, s. 45-46; Leśniak A., Mormoni – amerykański wynalazek religijny, Tychy 2001.
Brat Tymoteusz